Баян-Өлгий аймгийн Булган сумын нутаг Улаан даваа хэмээх газраас 2024 оны тавдугаар сард нутгийн иргэн А.Ансаган, Х.Аманжол, Е.Аманбек нар мөнгөн гэрэгэ олсон байна. Уг олдворыг холбогдох хууль тогтоомжийн хүрээнд төрийн өмчид шилжүүлэх ажлыг Улаанбаатар хотын иргэн Ж.Отгонжаргал зохион байгуулсан байна.
Судлаачдын үзэж байгаагаар энэхүү мөнгөн гэрэгэ нь Монгол эзэнт гүрний үеийн тэр дундаа Их Юань улсын үед дөрвөлжин үсгээр бичсэн гэж үзэж байгаа бөгөөд бичгийг галиглавал “möngke tengri yin küčün dür qaɣan nere qutuɣtai boltuqai ken ülu buširegu aldaqu ükügü” гэх, утгачилбал, “Мөнх тэнгэрийн хүчин дор хааны нэр хутагтай болтугай хэн үл биширвээс алдах, үхэх” гэсэн утгатай байна. Мөн гэрэгэний нүхийг эмхэрдсэн товгор ирмэг дээр 6 ханз дүрс үсэг байгаа нь “Хүндэт тэмдэг, 69 дугаар” гэх утгатай байгаа нь арга билгийг бэлгэдэж байна.
Ташрамд дурдахад, өнөөдрийн байдлаар Монгол Улсаас олдсон мөнгөн гэрэгэтэй ижил төстэй дурсгал ОХУ, АНУ-д нийт 3 ширхэг мэдэгдэж байгаа ба цаашид нарийвчлан судлах шаардлагатай байгаа аж.
Тухайлбал, их хааны мөнгөн гэрэгэ /1367-1370 он/ Украйны өмнөд хэсгээс 1845 онд олдсон байна. Уг гэрэгэ одоо ОХУ-ын Санкт Петрбург хотын Эрмитаж музейд байгаа юм. Гэрэгэний нүүрэнд “Мөнх тэнгэрийн хүчин дор, их суу залийн ивээл дор”, ар талд нь “Аугаа хааны зарлиг хэн үл бишрэх хүмүүн алдах, үхэх” гэж бичсэн байдаг Монгол нутгаас сая олдсон мөнгөн гэрэгэтэй бараг ижил байна.
